Wat is veroudering?
Heel wat mensen denken dat ouderdom een onvermijdelijk gevolg is van de slijtage van het lichaam.
Onderzoek toont echter aan dat veroudering niet louter het gevolg is van slijtage. Een muis wordt slechts drie jaar oud, terwijl een vleermuis dertig jaar oud kan worden. Beide dieren hebben een zeer snel metabolisme. Als ze dus even snel ‘verslijten’ omdat hun metabolisme zo snel is, waarom kan een vleermuis dan tien keer zo oud worden als een muis? En wat met eicellen? Die verouderen niet en zijn bijgevolg vele miljoenen jaren oud. Elke keer als eicellen delen en van generatie naar generatie overgaan blijven ze even jong. Veroudering is geen onafwendbare slijtage, en kan beïnvloed worden, zowel door onze genen als door onze levensgewoonten. In een niet zo verre toekomst, zullen we niet enkel het verouderingsproces drastisch kunnen afremmen, maar wellicht zelfs kunnen omkeren. Dit via nieuwe biotechnologieën, zoals mitochondriale genentransfers, stamcellen of lysosomale enzymtherapie. Vandaag de dag kunnen we veroudering nog niet omkeren, maar bestaan er manieren om het verouderingsproces te vertragen. Vaak wordt verteld dat antioxidanten (zoals vitamine C, vitamine E, Q10 of beta-caroteen) veroudering kunnen afremmen. Veel voedingssupplementenbedrijven prijzen antioxidanten aan als hét middel tegen veroudering. Wetenschappelijk onderzoek heeft echter duidelijk aangetoond dat antioxidanten geen invloed hebben op veroudering. Enkele citaten van vooraanstaande onderzoekers: “Onderzoekers concludeerden reeds lang geleden dat antioxidanten een doodlopende straat zijn nadat ze keer op keer faalden om het verouderingsproces ook maar een beetje te beïnvloeden.” Dr. Aubrey de Grey “In de jaren negentig was het duidelijk dat antioxidanten geen wondermiddel voor veroudering en ziekte zijn, en enkel charlatangeneeskunde verkoopt dit idee nog.” Professor Barry Halliwell In tegenstelling tot wat veel mensen denken, beïnvloeden antioxidanten het verouderingsproces niet. Gelukkig zijn er wel bepaalde levensgewoontes en sommige stoffen die veroudering kunnen afremmen. Vooral onze levensgewoontes bepalen in belangrijke mate hoe ‘gezond oud’ we worden. Waarom worden wij ouder? Het evolutieproces bepaalt in zeer grote mate hoe oud dieren worden. Hoe meer natuurlijke vijanden een bepaalde diersoort heeft (onder de vorm van roofdieren of natuurlijke ontberingen), hoe sneller een soort veroudert. Muizen hebben een korte levensduur omdat 90% van hen sterft voor de leeftijd van 1 jaar. Genen die ervoor zouden zorgen dat een muis langer zou leven, hebben immers geen nut gezien de meeste muizen reeds op jonge leeftijd omkomen. Diersoorten die weinig natuurlijke vijanden hebben, verouderen trager. Vogels en mensen worden oud vergeleken met andere diersoorten. Vogels worden zeer oud (als mensen hetzelfde metabolisme als vogels zouden hebben, zouden ze vierhonderd jaar oud worden). Genen die maken dat vogels oud kunnen worden, zijn immers nuttig omdat vogels dankzij hun vleugels makkelijk aan hun jagers kunnen ontsnappen en zich veel makkelijker en sneller kunnen verplaatsen om voedsel en onderdak te vinden. Meeuwen kunnen 80 jaar oud worden, albatrossen tot 150 jaar. Ook mensen worden oud vergeleken met andere diersoorten. Onze voorouders leefden samen in groepen, en dit verhoogde hun kans op overleven aanzienlijk, zodat genetische mutaties die ervoor zorgen dat mensen ouder worden, ook daadwerkelijk nut hebben omdat onze voorouders lang genoeg konden overleven (en niet al snel omkwamen door hongersnood of roofdieren). Ook de voortplantingswijze speelt een belangrijke rol bij de levensduur van soorten. Termieten-koninginnen (die alle eieren leggen), kunnen vijftien jaar oud worden terwijl de werksters maar een paar maand oud worden (ze hebben een minder belangrijke voortplantingsfunctie). Zelfs het ouderschap beïnvloedt de snelheid van veroudering in een diersoort. Bij diersoorten waar vooral de vrouwen voor de kinderen zorgen (onder de vorm van moeders of oma’s), leven de vrouwen langer. Bij diersoorten waarbij de mannetjes ook de kinderen opvoeden (zelfs bij bepaalde aapsoorten), leven de mannetjes gemiddeld langer. Enkele definities omtrent veroudering Hoewel veroudering op het eerste zicht louter het gevolg lijkt van slijtage, is dit niet het geval. Organismen werden door het evolutieproces geprogrammeerd om aan een bepaalde snelheid te verouderen. Zo wordt bijvoorbeeld een muis maar drie jaar oud, terwijl een vleermuis dertig jaar oud kan worden. Er zijn twee soorten veroudering: primaire veroudering en secundaire veroudering. De primaire veroudering wordt door de genen ingeprogrammeerd en bepaalt onze maximale levensduur. Onze genen maken dat de maximale levensduur van de mens ongeveer 120 jaar is. Vele mensen worden niet zo oud, omdat er een tweede soort van veroudering bestaat: secundaire veroudering. Secundaire veroudering is vooral het gevolg van onze levensgewoonten: voeding, stress, te weinig lichaamsbeweging, ziekte, ongelukken, enzovoort. Secundaire veroudering bepaalt de gemiddelde levensduur. Het is dus belangrijk om onderscheid te maken tussen stoffen of levenswijzen die de ‘maximale levensduur’ verhogen (echte anti-verouderingsmethoden), of methoden die slechts de ‘gemiddelde levensduur’ verhogen. Stoffen die de maximale levensduur verhogen, spelen in op de primaire veroudering. Dit soort producten remmen veroudering echt af. Stoffen die de gemiddelde levensduur verhogen, zorgen ervoor dat je gezonder bent en daardoor langer leeft, maar ze verhogen je maximale levensduur niet. De meeste antioxidanten verhogen niet de maximum levensduur (het zijn dus geen echte ‘anti-verouderingsproducten’, zoals veel fabrikanten beweren). Sommige antioxidanten kunnen wel de gemiddelde levensduur verhogen. Deze antioxidanten zijn in een minderheid. Onderzoek toont immers aan dat de meeste antioxidanten zelfs de gemiddelde levensduur verkorten. Verdere links
|