Dr. Kris Verburgh werd geïnterviewd door Health Valley over nieuwe ontwikkelingen op het vlak van biotechnologie en veroudering. 

“Veroudering is verantwoordelijk voor 86% van de gezondheidsuitgaven.” zegt Kris Verburgh. 

“Veroudering is de drijvende oorzaak achter tientallen verouderingsziektes die het westen plagen, zoals hart- en vaatziekten, alzheimer en osteoporose. Toch gaat er amper geld naar onderzoek naar veroudering.” 

"Momenteel is voeding de krachtigste methode om langer te leven," aldus Verburgh. Maar nieuwe technologieën om veroudering te vertragen en langer te leven zijn volop in ontwikkeling. 

"Heel wat onderzoekers en bedrijven realiseren zich dat als je veroudering kan vertragen, je het risico vermindert op talloze verouderingsziektes zoals hart- en vaatziekten en Alzheimer. Dat houdt niet op bij enkel ouderdom vertragen. Het ultieme doel is namelijk om ouderdomsprocessen om te keren.”

Grote vernieuwingen in de biotech zijn gaande en zullen ons helpen langer en vooral gezonder te leven. 

Verburgh: “De drijfveer achter deze innovatieslag is dat we de laatste jaren veel betere gereedschappen ontwikkelen om in te grijpen op het lichaam. Vroeger stond geneeskunde in het teken van breekhamers: weinig nauwkeurige instrumenten en behandelmethodes, zoals macro-chirurgie en klassieke medicatie. Nu gebruiken we het equivalent van moleculaire pincetten.”

Als voorbeelden vermeldt Verburgh cross-link brekers, epigenetische drugs en CRISPR-cas 9 technologie. Ook optogenetica en de opkomst van artificiële intelligentie zullen de geneeskunde en onze gezondheid drastisch veranderen.

Lees het volledige Health Valley interview met Kris Verburgh hier: 

link interview

Bronnen: 
​Kris Verburgh: "We kunnen ouderdom omkeren", HealthValley Connect. 

Dood en seks zijn intrinsiek met elkaar verweven. Hoe sneller een diersoort vruchtbaar is, hoe sneller die soort veroudert. 

Dat is omdat lichamen louter verpaksels zijn van de kostbare genen. Die genen gebruiken lichamen om via seks van het ene lichaam naar het andere over te springen, om zo onsterfelijk te worden in de tijd. Terwijl de lichamen zelf eigenlijk niet meer zijn dan wegwerpmateriaal dat niet meer nuttig is na de voortplantingsdaad. 

Maar daar knelt het schoentje: in de natuur is er maar een beperkte hoeveelheid voedingsstoffen aanwezig, die zowel besteed moet worden aan het onderhoud van de lichamen (hoe beter een lichaam onderhouden wordt, hoe minder snel het verouderd), als aan al de moeite die het vergt om tot voortplanting te komen (balstsgedrag, mooie veren, vechten met rivalen voor een wijfje, etc). 

Als dieren leven in een milieu waar veel rovers voorkomen, dan doen die er best aan om zich zo snel mogelijk voort te planten. Alle energie gaat dus naar de voortplanting, terwijl er minder energie overblijft voor het onderhouden van hun lichamen. Hierdoor verouderen deze dieren veel sneller. Bovendien hebben genen die maken dat deze dieren langer zouden leven, geen enkel evolutionair nut gezien ze in een vijandige omgeving leven. Een muis met een mutatie die ervoor zou zorgen dat ze twintig jaar oud wordt, heeft geen enkel extra voordeel gezien de meeste muizen na gemiddeld drie jaar opgegeten worden.

Het meest extreme voorbeeld van hoe evolutie de snelheid van veroudering kan bepalen, en hoe dit verweven is met voortplantingsgedrag, is de pacifische zalm. Deze zalm leeft in de Stille oceaan, en zal één keer in zijn leven terugzwemmen naar de rivier waarin hij geboren werd, en daar kuit schieten, om direct daarna te sterven. De reden hiervoor is dat de zalm zich maar één keer in zijn leven voortplant. Een mutatie die maakt dat hij langer zou leven (bv nog enkele jaren nadat hij kuit heeft geschoten), heeft geen enkel nut, omdat hij zich maar één keer voortplant en bovendien ook niet zorgt voor de nakomelingen. Daarom zorgde evolutie ervoor dat alle energie gaat naar die ene periode alvorens kuit te schieten. Met het resultaat dat de zalm daarna meteen sterft. 

Bij iteropare soorten zoals de mens (die zich meerdere keren kunnen voortplanten) is dit effect gelukkig minder drastisch. Wij hebben ons lange leven te danken aan het feit dat het zo lang duurt alvorens kinderen geslachtsrijp zijn. En dat is op zijn beurt weer een gevolg omdat onze steeds toenemende (sociale) intelligentie maakte dat onze voorouders steeds langer in leven konden blijven, zodat genen die zorgen voor minder snelle veroudering ook hun invloed kunnen doen laten gelden. 

Bovendien zorgen mensen-moeders heel goed voor hun kinderen, zodat het voordelen biedt dat zij ook minder snel verouderen en sterven. Dat verklaart mede waarom vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen (die meestal minder instaan voor de verzorging van hun kroost), en waarom er zoiets bestaat als een menopauze: oude vrouwen kunnen immers nog voor hun kleinkinderen zorgen. Een blijvende draaiende voortplantingscyclus gaat immers met veel energie lopen, en gezien een zwangerschap bij oudere vrouwen niet zonder risico is, heeft de natuur maar besloten om de vruchtbaarheid meteen kort te sluiten (via de menopauze), én om in wezen onvruchtbare vrouwen nog vele tientallen jaren te laten leven. Een heel verschil met die arme zalmen! 

Waarom zijn er mannen en vrouwen? Waarom bestaat al het complexe leven op deze planeet uit twee geslachten? Het zou immers veel handiger zijn mocht er één geslacht zijn, zodat het aantal partners zou verdubbelen. Ook goed is dat er juist heel veel verschillende geslachten zouden zijn, zodat je je nagenoeg met iedereen kon voortplanten. Zo bestaat er een paddestoelsoort die 28 000 geslachten telt. De kans dat zo een paddenstoel iemand van hetzelfde geslacht tegenkomt is dan maar één op de 28 000. 

Geen of heel veel geslachten lijkt het beste, maar twee geslachten, dat lijkt de minst goede oplossing van allemaal.

De reden waarom er twee geslachten zijn valt te zoeken bij de mitochondriën. De mitochondriën zijn de energiecentrales van de cel. In deze celonderdelen worden suikers en vetten verbrand om energie te creëren. Gemiddeld bevinden er zich enkele honderden mitochondriën in een cel. 

Ooit waren deze mitochondriën vrij levende bacteriën, maar zo’n twee miljard jaar geleden slikte een grote bacterie een kleinere bacterie op, die dan voor de grote bacterie energie ging produceren. 

Mitochondriën worden van generatie op generatie doorgegeven via de eicel. Dat wil zeggen dat bij de bevruchting de mitochondriën in de mannelijke zaadcelrest buiten de eicel achterblijven, en dat de bevruchte eicel alle (moederlijke) mitochondriën bevat. Die bevruchte eicel gaat dan delen, en haar mitochondrien worden verdeeld over de dochtercellen waaruit een nieuw kind ontstaat. 

En dat is de reden waarom er mannen en vrouwen zijn: bij de bevruchting mogen niet zowel de mitochondriën van de vader als die van de moeder in één cel samenkomen. Anders zouden de mitochondriën met elkaar in de kling geraken. Mitochondriën zijn immers oude bacteriën, en bevatten hun eigen DNA en kunnen zichzelf voortplanten. Mitochondriën moeten zich wel in cellen kunnen voortplanten, want ze worden continu afgebroken. De resterende mitochondriën delen zich dan om de rangen aan te vullen. 

Als de mitochondriën van beide partners in één cel zouden samenkomen (zoals bij éénslachtige voortplanting het geval zou zijn), zou er selectie optreden. De mitochondriën die zich immers het snelst kunnen vermenigvuldigen, overwoekeren de trager groeiende mitochondriën, en kunnen zo van generatie op generatie overgaan. 

Het probleem is dat mitochondriën ook energie voor al onze cellen moeten produceren. Als er selectie optreed op het niveau van snelheid van voortplanting, dan zouden mitochondriën zich steeds sneller gaan voortplanten (om van generatie op generatie kunnen over te springen), maar steeds minder goed energie produceren, wat slecht zou zijn voor het organisme.

Daarom heeft de natuur ervoor gekozen om geslachtscellen te differentiëren: kleine, behendige zaadcellen die maar enkele honderden mitochondriën bevatten (genoeg om de reis te maken van zaadbuis naar eicel), en gigantische eicellen, die honderdduizend mitochondriën bevatten. Deze moederlijke mitochondriën worden naar de volgende generatie doorgegeven. Deze geslachtsdifferentiatie op het niveau van de geslachtscellen vertaalt zich ook naar grote anatomische verschillen: het lichaam van de vrouw is zo gebouwd dat de eicel die in haar bevrucht wordt, in haar kan uitgroeien tot een individu. Vandaar de baarmoeder, het brede bekken, de borsten enzovoort. 

En dit allemaal omdat twee miljard jaar geleden een kleine bacterie en een methaangasbacterie in een innige cellulaire omhelzing verstrikt geraakten. Met als gevolg mannelijke en vrouwelijke toiletten op luchthavens, broeken en rokken en Barbies en Action Mans. 

Het zijn interessante tijden voor wetenschappers die religie onderzoeken. Neurotheologen heten ze, en ze vragen zich af waarom mensen in godsnaam zo gelovig zijn. 

Waarom geloven mensen? Omdat ze troost nodig hebben? Omdat ze dingen willen verklaren? Dat zijn geen goede antwoorden, gezien het vermogen om te geloven eerst moet ontstaan, om het dan pas als troost of verklaring te kunnen aanwenden.  

Als we kijken naar de structuur van onze hersenen, en de miljoenen jaren evolutie die de mens achter de rug heeft, dan zien we enkele interessante neurologische mechanismen die de kiemen van het geloof zaaien. 

Onze voorouders leefden gedurende miljoenen jaren in hechte groepen, en ontwikkelden hiervoor speciale cognitieve vermogens. Zoals Theory of Mind (ToM). ToM stelde onze voorouders in staat om continu de intenties van hun groepsgenoten in te schatten en te raden: 'Wat is hij van plan?', 'Is hij te vertrouwen', 'Vinden ze me wel leuk?'. 

Het probleem (of het geluk) van onze soort is dat de hersengebieden die zorgen voor ToM in overdrive staan. Daardoor gaan we niet enkel intenties en bedoelingen toeschrijven aan soortgenoten, maar ook aan levensloze zaken. Wanneer we kwaad zijn op onze pc, dan roepen we wel eens dat 'hij niet wil werken!', alsof computers een wil hebben en mannelijk zijn. Sommigen geven het ding zelfs een mep, in de kortstondige waan dat computers pijn kunnen voelen. We zeggen dat planten 'niet willen groeien', of  dat het 'niet wil regenen', alsof planten en het weer een wil hebben.  

Het was aldus een kleine stap voor onze voorouders om van het bezielde weer met zijn schijnbare intenties tot het idee van weergoden te komen. Hetzelfde gold voor woudgeesten, riviergoden en zonnegoden. Door ToM lijkt de wereld vol met intenties en bedoelingen te zitten; de hele natuur lijkt bezield. Hetzelfde kan gelden voor het hele heelal. De oerknal kon toch niet zomaar gebeuren, zonder reden? 

Neurowetenschappers ontdekten dat de hersengebieden die instaan voor ToM ook een rol spelen bij spirituele ervaringen. Een sonde geimplanteerd in een bepaald ToM-hersengebied wekt out-of-body experiences op. Elke keer wanneer de sonde ingeschakeld wordt, ervaart de patient zijn lichaam een halve meter achter zich. 
Wanneer men iets verder van dat gebied stimuleert, kan men zijn eigen lichaam zien liggen vanuit vogelperspectief. Autoscopie heet dat, en het biedt altijd wel interessante gespreksstof tijdens de theevisite of het familiefeest: 'Ik zag mezelf op de operatietafel liggen. Het was alsof mijn geest mijn lichaam had verlaten en boven de operatietafel zweefde'. Instemmend geknik boven schuddende theekopjes: er moet blijkbaar meer aan de hand zijn dan enkel maar wat interacties tussen zielloze elementaire deeltjes.  

Wat de neurotheologie tot nu toe heeft aangetoond, is dat een god spot in de hersenen niet bestaat. Het is beter om te spreken van een god-netwerk, waarbij verschillende hersengebieden instaan voor spirituele ervaringen of de menselijke neiging tot geloof. 

En dan blijft de vraag: heeft god onze hersenen zo gemaakt dat we hem kunnen ervaren, of zijn onze religieuze ervaringen slechts een evolutionaire uitwas van onze hersenen die zo sociaal zijn dat ze uit eigen initiatief onzichtbare wezens creëren?